IND: onze maatschappelijke opdracht wordt steeds ingewikkelder

Fluctuerende instroom

In de Stand van de Uitvoering geeft de IND aan dat stabiele financiering nodig is om op een verantwoorde manier op- en af te schalen bij een fluctuerende instroom van aanvragen. Hiermee kan de IND tijdig personeel werven en opleiden, nog voordat een piek zich voordoet. Bij een lagere instroom is het belang­rijk om pas af te schalen als de daling structureel is.

Op dit moment krijgt de IND meer asielaanvragen dan verwacht. Plotselinge ontwikkelingen, zoals de evacuatie uit Afghanistan, de oorlog in Oekraïne en verlate migratie na het opheffen van coronamaatregelen, hebben een stevige impact op de organisatie. Opschalen is vanwege de krappe arbeidsmarkt moeilijk. Daarnaast is het een uitdaging om medewerkers die opgeleid zijn, te behouden. Naast de werving van nieuw personeel treft de IND maatregelen die het beslisproces slimmer en sneller maken, zonder af te doen aan de zorgvuldigheid.

Complexiteit neemt toe

De behoefte aan meer zorgvuldigheid in de behandeling van aanvragen lijkt toe te nemen vanuit de maat­schappij, rechtspraak en beleid. De IND loopt daarmee bij steeds meer aanvragen aan tegen de grenzen van de uitvoerbaarheid, zo is in de Stand van de Uitvoering te lezen. Het kost meer tijd om een aanvraag te behandelen, dossiers worden omvangrijker en het opleiden van nieuwe medewerkers duurt langer. Of het daarmee ook betere beslissingen zijn geworden, is nog wel de vraag.

De IND bespreekt deze problematiek actief met onder meer de staatssecretaris voor Asiel en Migratie en de advocatuur. Ook met de politiek moet hierover het gesprek gevoerd worden. De steun van de Tweede Kamer is nodig om het werk van de uitvoering niet te complex te maken. Het helpt als dilemma’s besproken worden en gezamenlijk gekeken wordt naar structurele verbeteringen, naast individuele problematiek die er gezien de complexiteit van het werk zal blijven.

Oplopende wachttijden

De IND agendeert in de Stand van de Uitvoering nog twee andere onderwerpen: oplopende wachttijden en informatievoorziening. Ondanks de maximale inzet van IND-medewerkers, moeten aanvragers soms lang wachten op hun beslissing en hebben zij slecht zicht op hoelang hun procedure gaat lopen. Ook de wachttijden bij de loketten en telefoonlijn lopen op.

Door procesverbeteringen door te voeren, kan tijdwinst behaald worden. Zo worden in het asielproces knopendoorhakteams ingezet om te bezien of er in complexe zaken aanvullende informatie nodig is of toch kan worden beslist. Daarnaast wordt steeds vaker doelgroepgericht gewerkt. Dit betekent dat asielaanvragen van mensen met eenzelfde achtergrond (bijvoorbeeld land van herkomst) of verblijfslocatie door dezelfde medewerkers behandeld worden. Hierdoor kan zowel in kansrijke als complexe zaken op efficiëntere wijze beslist worden. Verder geeft de IND in de Stand van de Uitvoering aan te onderzoeken of er andere manieren zijn om verblijfsdocumenten uit te reiken dan een bezoek aan het IND-loket. Hiervoor zou een aanpassing van wet- en regelgeving nodig zijn. 

Huidige informatievoorziening onvoldoende

Net als bij andere uitvoeringsorganisaties is informatievoorziening cruciaal voor het werk van de IND. In de Stand van de Uitvoering staat dat het huidige (beslis)ondersteunend systeem de komende jaren wordt vervangen. Hierdoor is de IND beter in staat zijn werk te plannen, sturen en verantwoorden. De vernieuwing vindt stapsgewijs plaats en neemt circa tien jaar in beslag, terwijl de uitvoering gewoon doorgaat. Met deze gefaseerde aanpak worden risico’s geminimaliseerd en de organisatie gestaag voorbereid op de veranderingen die gaan komen. De IND heeft rust en ruimte nodig om dit uit te voeren.

Informeren en samenwerken

Voor deze eerste uitgave van de Stand van de Uitvoering is een selectie gemaakt uit de knelpunten en uitdagingen die zijn opgehaald binnen de organisatie. De IND blijft dit structureel doen, onder meer door het jaarlijks uitbrengen van een Stand van de Uitvoering. Met deze eerste editie wil de IND de Tweede Kamer niet alleen informeren, ook zoekt de IND hiermee de samenwerking op om te werken aan oplossingen voor de geschetste knelpunten en uitdagingen.