'Als iemand mijn afwijzing begrijpt, dan heb ik mijn werk goed gedaan’

Mensen die lang in Nederland verblijven en zich verbonden voelen met ons land, kunnen onder bepaalde voorwaarden de Nederlandse nationaliteit aanvragen en officieel Nederlander worden. Josse werkt als beslismedewerker bij de afdeling Naturalisatie, die deze naturalisatieverzoeken behandelt.

Groot groeien

Josse wist toen ze bij de IND begon nog niet wat naturalisatie precies inhield, behalve dat het betekent dat je eventueel Nederlander kan worden. 'Ik was vooral heel nieuwsgierig. En ik ben blij dat ik die nieuwsgierigheid gevolgd ben, want ik zit binnen deze organisatie helemaal op mijn plek. Het bevalt heel goed dat ik de theorie nu in de praktijk kan toepassen. En de IND is een grote organisatie, dus ik denk dat ik hier veel kan groeien. Ik zou bijvoorbeeld graag een betere jurist willen worden en die ontwikkeling kan ik hier zeker maken.' 

Stage bij Vluchtelingenwerk

De IND kende Josse al wel: 'Voor mijn studie Religiewetenschappen liep ik stage bij Vluchtelingenwerk Nederland in Ter Apel. Toen kwam ik in aanraking met asiel en het asielrecht. En ik kon een beetje spieken bij het werk van de IND. Ik volgde op dat moment ook een master in notarieel recht en daarom zette Vluchtelingenwerk me al snel in op werkzaamheden met juridische inhoud. Ik hielp mensen zich voor te bereiden op hun gehoren en ik las hun besluiten en dossiers door. Dat vond ik leuk, maar het was me niet juridisch genoeg.'

Veel geld of maatschappelijk belang?

Na het afronden van haar studie, ging Josse een half jaar op reis. In die tijd dacht ze veel na over het pad dat ze wilde bewandelen. 'Heel zwart wit gezegd kon ik aan de ene kant kiezen voor een baan in de private sector, waar winst maken een belangrijk onderdeel van de bedrijfsvoering is. Aan de andere kant zag ik kansen voor een baan met maatschappelijk impact', vertelt ze. 'Na mijn reis was het me wel duidelijk dat ik daarvoor wilde gaan. En toen kwam er een vacature voorbij voor beslismedewerker Naturalisatie. Tijdens mijn stage had de IND mijn interesse al gewekt, dus deze kans greep ik aan.'

Bewustwording 

Doorgroeien en ontwikkelen zijn mooie doelen en daar is bij de IND volop ruimte voor, vindt Josse. En het werk als beslismedewerker geeft ook veel voldoening. ‘Ik leer nu veel. Sowieso is het onderwerp erg interessant. Voor veel mensen is naturalisatie echt het eindstation. Mensen hebben al zo'n grote reis doorgemaakt en als ze dan het Nederlandse paspoort hebben, is er eindelijk rust. Voor ons is dat paspoort een vanzelfsprekendheid, dus we staan niet zo snel stil bij de deuren die dat boekje opent en de vrijheden die het biedt. Mijn werk maakt me daar bewust van.'

Afgekaderde wetgeving

'Nu is het wel zo dat ik de meeste aanvragen die bij mij komen, moet afwijzen', gaat Josse verder. ‘Het naturalisatieverzoek wordt eerst ingediend bij de gemeente, die voeren de eerste controle uit. Daarna stuurt de gemeente het verzoek door naar de IND. Een behandelaar checkt de aanvraag en als alles klopt, dan wordt het verzoek goedgekeurd en gaat het naar de Koning voor ondertekening. Een aanvraag komt pas bij mij terecht, als er iets niet klopt. Het besluit dat ik maak is dan bijna altijd negatief. Dat komt omdat wij toetsen aan de Rijkswet op het Nederlanderschap en dit is een sterk afgekaderd rechtsgebied. De aanvrager voldoet wel óf niet aan de voorwaarden. Dit is wel aan het veranderen. Ook in ons werk heeft de rechter geoordeeld dat we meer rekening moeten houden met de individuele omstandigheden van het geval.' 

Begrijpelijk uitleggen

Ondanks dat is Josse toch vaak de boodschapper van slecht nieuws. Is dat niet moeilijk? 'Ik zie mezelf echt als beleidsuitvoerder,' antwoordt ze. 'Ik maak het beleid niet zelf. Die scheidslijn probeer ik ook duidelijk te bewaren, want mijn persoonlijke of politieke voorkeur komt niet altijd overeen met het beleid. Natuurlijk zijn er soms momenten dat ik me afvraag, waar ligt de grens, waarom is het zo zwart-wit? Maar ik bewaar wel afstand en oordeel objectief. Als ik mijn beslissing op zo’n manier kan uitleggen dat de aanvrager de afwijzing begrijpt, dan doe ik het goed. Daarbij beslissen we binnen de geldende termijnen op de naturalisatieverzoeken en ik vind het heel fijn dat ik daaraan kan bijdragen. Men weet wanneer ze reactie kunnen verwachten en waar ze aan toe zijn.' 

Afwijzen hoort erbij

Bijna alle naturalisatieverzoeken worden ingewilligd, maar soms voldoen aanvragen niet. 'Ik denk dat het belangrijk is dat we ons realiseren dat afwijzingen er ook bij horen,' gaat Josse verder. 'Dat betekent niet dat het ons koud laat. Het beeld van de IND is volgens mij vaak te negatief. Mensen werken hier met hart en ziel en ik hoop dat dat steeds meer gezien wordt.’