Staat van de Uitvoering: werk van uitvoeringsorganisaties steeds complexer

De IND spant zich graag samen met andere uitvoeringsorganisaties in om de grootste dilemma’s boven tafel te krijgen. En om helder te maken hoe de uitvoeringspraktijk beter kan, in samenwerking met politiek en beleid.

Grenzen aan uitvoerbaarheid 

Naast complexe wet- en regelgeving leiden onvoorspelbare, fluctuerende migratiestromen tot meer werkdruk bij de IND. Het aantal aanvragen is de afgelopen jaren flink gestegen en de wachttijden lopen op. DG IND Rhodia Maas: ‘Politieke wensen en rechterlijke uitspraken vragen veel van ons. We doen wat we kunnen, maar we lopen inmiddels wel tegen de grenzen aan van wat van een uitvoeringsorganisatie kan worden gevraagd. Tegelijkertijd moeten we zelf ook opletten dat we ons werk niet onnodig ingewikkeld maken. Het belangrijkste is dat onze medewerkers voldoende ruimte krijgen om hun werk te doen en aanvragers zich gehoord en gezien voelen. Dat is een behoorlijke uitdaging.’

Voelbaar op de werkvloer

De maatschappij, politiek en beleidsmakers hebben een groeiende behoefte aan meer zorgvuldigheid in de behandeling van aanvragen voor verblijf in Nederland. Dat is terug te zien in steeds ingewikkeldere wet- en regelgeving en uitspraken van (Europese) rechters. Op de werkvloer van de IND zijn de gevolgen hiervan voelbaar. Zo kost het behandelen van een aanvraag meer tijd, worden dossiers omvangrijker en duurt het langer om nieuwe medewerkers op te leiden.

Twee medewerkers vertellen uit hun dagelijkse praktijk: 

Jan-Willem ’t Hart, zaakbehandelaar Familie en Gezin: ‘Vroeger toetsten we alleen of een aanvraag voor een verblijfsvergunning aan alle voorwaarden voldeed. Was dat niet het geval, dan wezen we de aanvraag af. Tegenwoordig zetten we als IND de aanvrager meer centraal. Door te kijken naar de achterliggende bedoeling van een regel, bijvoorbeeld. Verder heeft de rechter besloten dat we bijna altijd in gesprek moeten met aanvragers die in bezwaar gaan tegen een beslissing. Om beter uit te leggen waarom we een aanvraag afwijzen. Voor de dienstverlening is het heel goed dat we dit doen, maar we zijn daardoor wel langer bezig met één aanvraag. Hierdoor moeten nieuwe aanvragers langer wachten.’

Ruth Kanis, maatwerkfunctionaris en voorlichter in Amsterdam: ‘Bij het Maatwerkloket helpen we mensen die moeite hebben om via de reguliere kanalen IND-zaken te regelen. Het kost af en toe veel tijd om iemand goed op weg te helpen. Bijvoorbeeld omdat het toepassen van regels door een andere overheid onverwacht vervelend uitpakt. Zo kan het zijn dat iemand om heel goede redenen door een gemeente wordt uitgeschreven uit de Basisregistratie Personen. Terwijl dit tegelijkertijd een enorme impact heeft op zijn of haar verblijf in Nederland. Verschillende instanties, die allemaal werken met hun eigen regels en logica, maakt het er niet makkelijker op.’

Meer over het doel en de aanleiding van de Staat van de Uitvoering is te vinden op staatvandeuitvoering.nl.